5362 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanununun 14 üncü maddesinde, Odaların gelirleri arasında;
“c) Konfederasyonca belirlenen tarife ücretleri karşılığında düzenlenecek ve onanacak belgeler ile yapılan hizmetler karşılığında alınacak ücretler.”
sayılmıştır.
5362 sayılı anılan Kanunun 60 ıncı maddesi gereğince, esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşları ve üye esnaf ve sanatkarların kullandığı her türlü evrakı matbuanın, basımı, dağıtımı ve basılı evrakın fiyatlarını belirleme yetkisi, diğer kanunlardan doğan basım ve dağıtım yetkileri dışında, münhasıran TESK’e aittir.
Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşlarının Üst Kuruluşlarına Ödeyecekleri Kayıt Ücreti ve Katılma Payları ile Düzenledikleri ve Onayladıkları Belgeler ile Yaptıkları Hizmetler Karşılığında Alacakları Ücretler Hakkında Yönetmelik’in“Belge satış ücreti” başlıklı 8 inci maddesinde;
“Konfederasyon tarafından basımı ve dağıtımı yapılan belgeler, ilgili esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları tarafından, Konfederasyonca belirlenen satış ücreti karşılığında esnaf ve sanatkârlara verilir.”
“Belge onayı ve hizmet karşılığında alınacak ücretler” başlıklı 9 uncu maddesinde ise;
“(1) Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının düzenledikleri ve onayladıkları belgeler ile diğer kuruluşlara ait belgelerin onaylanması karşılığında alınacak ücretler aşağıda belirtilmiştir.
a)Maktu olanlarda: Belgeyi alacak esnaf ve sanatkâr için belirlenmiş olan yıllık aidatın onda biridir.
(…)”
hükmü bulunmaktadır.
TESK’in alt teşkilatlarına gönderdiği 2024/73 sayılı Genelgesinde, fiyat tarifelerinin Odalar tarafından esnaflara farklı bedellerden satılmasının ülke genelinde bir sorun olarak ortaya çıktığının anlaşıldığı belirtilerek, ülke çapında yeknesaklığın oluşturulmasını teminen fiyat tarifelerine ilişkin basılı evrakın oda üyelerine hangi fiyattan satılması gerektiği yönünde açıklama yapılmıştır. Bu çerçevede, Konfederasyonun 15.12.2023 tarihli ve 2023/133 sayılı Genelgesinden bahisle Birlik ve Federasyonların Konfederasyondan aldıkları evrak-ı matbuanın satış fiyatlarını yönetim kurulu kararı ile azami %50 oranında arttırılabileceği, odaların da birlik ve federasyonlardan aldıkları evrak-ı matbuanın satış fiyatlarını yönetim kurulu kararı ile azami % 50 oranında arttırarak üyelerine verebileceği hususu teşkilatlara hatırlatılmıştır.
TESK’in alt teşkilatlarına gönderdiği 31.12.2024 tarihli ve 2024/130 sayılı başka bir Genelgesinde, asgari ücretin, 01.01.2025 – 31.12.2025 tarihleri arasında günlük brüt 866,85-TL olarak belirlendiği, buna göre, asgari ücretin 01.01.2025-31.12.2025 tarihleri arasında aylık brüt 26.005,50 TL olacağı, kayıt ücreti ve yıllık aidatların 02.01.2025-31.12.2025 dönemini kapsayacak uygulama esaslarının ilgili karar doğrultusunda belirlendiği, bu çerçevede hazırlanan kayıt ücreti ve yıllık aidat tablosunun yazı ekinde sunulduğu belirtilmiştir. Genelge ekinde yer verilen tabloda 2025 yılı için kayıt ücretinin 2.800 TL, yıllık aidatın 2.610 TL ve hizmet karşılıkları ve belge ücretinin de 261 TL olduğu anlaşılmaktadır.
TESK’in 31.12.2024 tarihli ve 2024/130 sayılı Genelgesi ekinde yer verilen bilgilere göre de; meslek kuruluşlarının düzenleyeceği ve onaylayacağı belgeler ile hizmet karşılığı alacağı ücretler her bir Fiyat Tarife için 261,00 TL olarak belirlenmiştir. Diğer bir ifadeyle fiyat tarifesinin kendi fiyatı yanında tarifenin onaylanması ve verilen bu hizmet nedeniyle 2025 yılı için ilave 261 TL alınacaktır.
TESK’in 31.12.2024 tarihli ve 2024/132 sayılı Genelgesinde ise 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanununun 60 ncı maddesi gereğince, Teşkilatın ve üye esnaf ve sanatkarların kullandığı her türlü evrakı matbuanın, basımı, dağıtımı ve basılı evrakın fiyatlarını belirleme yetkisinin, diğer Kanunlardan doğan basım ve dağıtım yetkileri dışında münhasıran Konfederasyona ait olduğu, Konfederasyonun 26.12.2024 tarihli (39) sayılı toplantısında “Türkiye İstatistik Kurumunun, 2025 yılı vergi, harç ve cezalara uygulanmak üzere 2024 yılına ilişkin yeniden değerlendirme oranına esas olan veriyi %43,93 oranında açıklandığından, 01 Ocak 2025 tarihinden itibaren basılı evrakın satış fiyatlarının %43,93 oranında arttırılmasına” karar verildiği, Birlikler ile Federasyonların Konfederasyondan alacakları evrak-ı matbuanın satış fiyatlarını yönetim kurulu kararı ile en fazla %50 oranında artıracak şekilde belirleyerek bağlı odalarına vereceği, Odaların da Birlik ve Federasyonlardan alacakları evrak-ı matbuanın satış fiyatlarını yine yönetim kurulu kararı ile en fazla %50 oranında artıracak şekilde belirleyerek ve bu fiyattan üyelerine vereceği, söz konusu oranların azami oranlar olup, alt teşkilatlar tarafından basılı evrak satış fiyatı belirlenirken esnaf ve sanatkarların durumunun göz önünde bulundurarak belirlenmesi gerektiği belirtilmiştir.
TESK’in 07.01.2025 tarihli ve 2025/4 sayılı Genelgesinde de Güncel Basılı Evrak 2025 Fiyat Listesi yayımlanmıştır. Bu listede Fiyat Tarifeleri için boyutlarına göre 22 ila 36 TL arasında değişen fiyatlar belirlenmiştir.
Bu kapsamda, TESK’in 05.09.2024 tarihli ve 2024/73 sayılı Genelgesindeki fiyat tarifesinin fiyatının belirlenme şekli üzerinden Örneğin 22 TL olan 25×35 Fiyat Tarifesinin 2025 yılı satış bedeli aşağıdaki gibi örneklendirilebilecektir.
Buna göre, 25×35 fiyat tarifesinin fiyatı;
-Konfederasyonun Birliğe Satış Fiyatı: 22,00 TL
-Birliğin Odaya satış fiyatı [22,00+(22,00 x %50)+261,00 TL Onay Ücr.] =294,00 TL
-Odanın Üyeye Satış Fiyatı [33,00+(33,00 x %50)+Birlik Onay Ücreti(261,00 TL)+ Oda Onay ücret, (261,00 TL)]=571,50 TL
olacaktır.
Örneğe göre Birlik, TESK’ten 22 TL’ye aldığı bir fiyat tarifesini %50 arttırım ve 261 TL onay ücreti ilave ederek 294 TL’ye Odaya satmaktadır. Oda tarafından da Birlikten 33 TL’ye alınan Fiyat Tarifesini %50 arttırım yanında 261 TL Birlik Onay Ücreti ve 261 TL Oda onay ücreti olan toplam 522 TL ilave edilerek oda üyesine 571,50 TL’ye satacaktır.
Bilindiği üzere Esnaf ve Sanatkârlarca Üretilen Mal ve Hizmetlerin Fiyat Tarifeleri Hakkında Yönetmeliğin “Tarifelerde bulunması gereken hususlar” başlıklı 10 uncu maddesinde;
“(1) Tarifelerin üzerine yazıldığı belge, levha, pano ve benzerleri üzerinde aşağıda belirtilen hususların bulundurulması zorunludur.
a) Konfederasyon amblemi, unvanı ve soğuk damgası,
b) Varsa ilgili federasyonun adı,
c) Üyenin bağlı bulunduğu oda ve odanın bağlı bulunduğu birliğin adı ve onayı,
ç) Üyenin adı, soyadı, varsa unvanı ve oda kayıt numarası,
d) Üyenin esnaf ve sanatkâr sicil numarası,
e) Tarifede belirlenen fiyatların azami haddi gösterdiğine dair açıklayıcı bilgi.”
düzenlemesi bulunmaktadır.
Anılan maddeye göre, tarifede bulunması gereken hususlar arasında Oda ve Birliğin onayının olması şart olarak belirlenmiş olup onay işlemi yapılmayan tarifelerin kullanılmasının söz konusu olmadığı anlaşılmaktadır.
Sonuç olarak, üyelerin Odalardan talep ettiği fiyat tarifesi gibi evrak-ı matbuanın fiyatının belirlenmesinde sadece belgenin fiyatı değil, bunun yanında Oda ve Birlik tarafından belgenin onaylanmasına ilişkin ücretin de tahsil edilmesi gerektiği, ancak belirlenen belge ücreti ve Oda/Birlik onay ücretlerinin eklenmesiyle oluşan fiyatın üstünde bir fiyattan belge satışının yasak olduğu aksi halde bağış veya yardım adı altında olsa da fazladan alınan bedellerin iadesinin her zaman talep edilebileceğini söylemek mümkündür.