Ticaret Bakanlığının 01.07.2024 tarihli “Berber, Kuaför ve Güzellik Salonu Çalışma Saatlerine İlişkin Basın Açıklaması”nda, berber, kuaför ve güzellik salonu işletmecilerinin büyük çoğunluğunu barındıran sektör paydaşları tarafından Bakanlığa iletilen talep ve öneriler değerlendirilerek ülke genelinde tüm berber, kuaför ve güzellik salonlarının haftanın bir günü kapalı olması yönünde karar alındığı, bu doğrultuda, berber, kuaför ve güzellik salonlarının ülke genelinde haftanın bir günü kapalı olması uygulamasının 1 Temmuz 2024 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmesinin uygun görüldüğü ve bu işletmelerin Valilikler tarafından belirlenen günlerde kapalı olmadığının tespiti halinde Bakanlıklarınca idari yaptırım uygulanacağı belirtilmiştir.
Bu açıklamaya göre, Ülke genelinde 122 meslek odasını ve yaklaşık 83.000 meslek mensubunu temsil eden Türkiye Berberler, Kuaförler ve Güzellik Salonu İşletmecileri Federasyonunun talebi üzerine, esnaf ve tacirlerin tamamını temsil eden Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin (TOBB) uygun görüşleri de alınarak 1 Temmuz 2024 tarihinden itibaren uygulanmak üzere, ülke genelinde tüm berber, kuaför ve güzellik salonlarının haftanın bir günü kapalı olmasına karar verildiği anlaşılmaktadır.
İşyerlerinin Haftanın Bir Günü Kapanması Yönünde Genel Bir Kanun Düzenlemesi Var mıdır?
İşyerlerinin çalışma saatlerinin belirlenmesi ve tatil günlerine ilişkin;
-6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun,
– 2429 sayılıUlusal Bayram Ve Genel Tatiller Hakkında Kanun
Ve 3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun uyarınca çıkarılan;
– İşyeri Açma Ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik
temel düzenlemeler olarak sayılabilecektir.
Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun’a Göre İşyerlerinin Kapanması
Anılan Kanunun 1 inci maddesine göre, 1923 yılında Cumhuriyetin ilan edildiği 29 Ekim günü Ulusal Bayramdır. Türkiye’nin içinde ve dışında Devlet adına yalnız bugün tören yapılmakta ve 29 Ekim günü özel işyerlerinin kapanması zorunlu bulunmaktadır.
Kanunun 2 nci maddesine göre de;
-Resmi bayram günleri:
1. 23 Nisan günü Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramıdır.
2. 19 Mayıs günü Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı günüdür.
3. 30 Ağustos günü Zafer Bayramıdır.
-Dini bayramlar:
1. Ramazan Bayramı; Arefe günü saat 13.00’ten itibaren 3,5 gündür.
2. Kurban Bayramı; Arefe günü saat 13.00’ten itibaren 4,5 gündür.
şeklinde sayılmıştır. Öte yandan;
-1 Ocak günü yılbaşı,
-1 Mayıs günü Emek ve Dayanışma Günü ve
-15 Temmuz günü Demokrasi ve Milli Birlik Günü,
tatili olarak belirlenmiştir.
Kanunun 3 üncü maddesine göre de hafta tatili Pazar günüdür. Bu tatil 35 saatten az olmamak üzere Cumartesi günü en geç saat 13.00’ten itibaren başlar.
Söz konusu Kanunda Resmi, Dini Bayramlar ve hafta tatilini düzenlemekle birlikte 29 Ekim günü dışında işyerlerinin kapanmasına ilişkin bir zorunluluk getirilmemiştir. Dolayısıyla sayılan bugünlerde özel işyerleri isteğe bağlı olarak açık kalabilecektir.
İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’e Göre İşyerlerinin Kapanması
İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin “Açılış ve kapanış saatleri” başlıklı 33 üncü maddesinde;
“Umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinin açılış ve kapanış saatleri belediye sınırları içinde belediye encümeni, bu yerler dışında il encümeni tarafından tespit edilir.
İskele, istasyon, hava meydanı, terminal, garaj, benzin istasyonu ve benzeri yerler ile kara, deniz ve hava ulaşım merkezleri ile fuar, panayır, sergi ve pazar kurulması gibi zorunluluk arz eden yer ve zamanlarda, sabahçı kahvesi ve benzeri diğer tesislere, bağlı olduğu kolluk kuvvetinin görüşü alınmak suretiyle yetkili idare tarafından geçici veya sürekli izin verilebilir.”
düzenlemesine yer verilmiştir.
Hükme göre sıhhi ve gayrisıhhi işyerlerinin açılış ve kapanış saatleri belediye encümeni ve/veya il encümeni tarafından belirlenmektedir. Ancak bu düzenlemede de işyerlerinin çalışacağı günlerin belirlenmesi konusunda açık bir hüküm bulunmamaktadır.
İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelikte umuma açık istirahat ve eğlence yerleri kapsamına girmeyen işyerlerinin açılış ve kapanış saatlerinin belirlenmesi konusunda mevzuatta açık bir hüküm bulunmamakla birlikte, ilgili idarenin halkın huzur, esenlik, sağlık ve mutluluğu için emir ve yasaklar koyması ve bütün işyerleri için açılış ve kapanış saatlerini belirlemesi ve uygulamayı denetlemesi mümkündür.
6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’a Göre İşyerlerinin Kapanması
6585 sayılı Kanuna dayanılarak çıkarılan Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmeliğin “Çalışma saatleri” başlıklı 13 üncü maddesinde aynen;
“(1) 10/8/2005 tarihli ve 25902 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin 33 üncü maddesi uyarınca çalışma saatleri tespit edilen umuma açık istirahat ve eğlence yerleri hariç olmak üzere perakende işletmelerin bir kısmının veya tamamının çalışma gün ve saatleri ilçe, il, bölge veya ülke düzeyinde belirlenebilir.
(2) Çalışma gün ve saatlerinin ilçe veya il düzeyinde belirlenmesine, meslek kuruluşlarının müşterek teklifi üzerine yetkili idarenin görüşü alınmak suretiyle vali; bölge veya ülke düzeyinde belirlenmesine üst meslek kuruluşlarının müşterek teklifi üzerine Bakanlık yetkilidir.
(3) Çalışma gün ve saatlerinin belirlenmesinde mesleğe, mevsime ve turizme özgü şartlar ile yöresel şartlar, özel gün ve haftalar, milli ve dini bayramlar gibi hususlar gözetilir.
(4) Alışveriş merkezi içindeki umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinin çalışma gün ve saatleri ikinci ve üçüncü fıkra çerçevesinde belirlenir.”
düzenlemesine yer verilmiştir.
Yer verilen bu düzenlemeye göre, ilçe veya il düzeyinde, meslek kuruluşlarının müşterek teklifi üzerine yetkili idarenin görüşü alınmak suretiyle vali; bölge veya ülke düzeyinde ise üst meslek kuruluşlarının müşterek teklifi üzerine Bakanlık tarafından çalışma gün ve saatlerinin belirlenmesi mümkündür.
6585 sayılı Kanun da genel ve kesin bir yasak getirmeyip il ve içe düzeyinde meslek kuruluşlarının müşterek teklifi üzerine Vali tarafından alınacak karara göre işlem yapılacaktır. Bu şekilde bir karar alınmayan meslek mensuplarının işyerlerini haftanın bir günü kapatma zorunluluğu veya bu yönde belediyeden bir ruhsat alma yükümlülüğü bulunmamaktadır.
Mülga Hafta Tatili Hakkında Kanun
Yazımıza son vermeden işyerlerinin, hafta tatilinde izin alınmak suretiyle açılmasını düzenleyen 1924 tarihli ve 394 sayılı Hafta Tatili Hakkında Kanun’danbahsetmek uygun olacaktır. Bilindiği üzere bu Kanun 18.07.2017 tarihli ve 7033 sayılı “Sanayinin Geliştirilmesi ve Üretimin Desteklenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunda” yer alan düzenlemeyle yürürlükten kaldırılmıştır.
6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un 25. maddesinde yer alan Hafta Tatili Hakkında Kanun’un perakende işlemler hakkında uygulayacağı hükmü de 7033 sayılı Kanun’un 12 nci maddesi ile kaldırılmıştır.
Yine 7033 sayılı Kanun’un 12 nci maddesi ile 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun 58 inci maddesinde yer alan Hafta Tatili ve Ulusal ibaresi “Ulusal” şeklinde değiştirilmiş ve anılan madde “Ulusal bayram günlerinde çalışmaları belediyelerce izne bağlı işyerlerine ruhsat verilmesi, Tatil Günlerinde Çalışma Ruhsatı Harcına tabidir.” şeklinde düzenlenmiştir.
Yukarıda açıklandığı üzere 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun’un 1 inci maddesinde, 29 Ekim günü Ulusal Bayram olarak belirlenmiştir.
Dolayısıyla Hafta Tatili Hakkında Kanun’un yürürlükten kalkmasıyla, hafta sonu tatilinde açık olmak isteyen ve Kanunda sayılmış olan işyerlerinin ruhsat almasına son verildiği ancak 29 Ekim günü olan ulusal bayramda faaliyet göstermek isteyen işletmelerin/işyerlerinin “Ulusal Bayram Günlerinde Çalışma Ruhsatı” almaları uygulamasına devam edildiği söylenebilecektir.
Sonuç olarak,
İşyerlerinin hafta sonu veya haftanın bir günü kapalı olması konusunda 29 Ekim dışında genel ve kesin bir Kanuni yasak bulunmamaktadır. Hafta Tatili Hakkında Kanun’un yürürlükten kalkması neticesinde tatil günlerinde faaliyet göstermek için ruhsat alınması uygulamasının kalkmış, ancak 29 Ekim günü için bu ruhsat alma yükümlülüğü devam etmektedir.