1-Çırak Öğrencilerin Kayıtları İçin İşyerlerinin İş Sağlığı Ve Güvenliği Hizmeti Satın Almalarının Zorunlu Olması Sorunu Online Eğitimle Çözüldü
İşletmelerde mesleki eğitim almak isteyen mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarında okuyan öğrencilerin, staj/çıraklık eğitimi için esnaflarımızın işyerlerine müracaat ettiği, ancak mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarında okuyan öğrencilerin kayıtlı olduğu okul müdürlüklerinin bu işletmelerden iş sağlığı ve güvenliği hizmeti satın almalarını zorunlu tutmaları sebebiyle işletmelerin stajyer/çırak öğrenci alamadığı ve her iki tarafında mağdur olduğu yönünde şikayetlerin arttığı görülmektedir.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 2 nci maddesinin 2 nci fıkrasının (ç) bendi gereğince “Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üretimi yapanlar” bu kanuni düzenlemenin kapsamı dışında tutulmuştur.
T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü tarafından, çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üretimi yapan ve sigortalı çalışanı bulunmayan iş yerlerine işletmede mesleki eğitim ve staj için öğrenci gönderilmesine engel bir durum bulunmadığı belirtilmektedir.
Öte yandan 28/12/2023 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7491 sayılı Kanunla kamu kurumları ile 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinin; İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 6’ncı maddesinde düzenlenen iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekiminden hizmet alma yükümlülüğü ile bu madde kapsamında olmak üzere işveren veya işveren vekilinin kendi işyerinde yürütebildikleri iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini üstlenme yükümlülüğü 31/12/2024 tarihine ertelenmişti.
Ancak, söz konusu yükümlülüklere ilişkin yeni bir erteleme yapılmamış olup, 01/01/2025 tarihi itibariyle 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekiminden hizmet alma yükümlülüğü ile bu madde kapsamında olmak üzere işveren veya işveren vekilinin kendi işyerinde yürütebildikleri iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini üstlenme yükümlülüğü başlamıştır.
Diğer taraftan, İşyerlerinde İşveren veya İşveren Vekili Tarafından Yürütülecek İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 5 Mart 2025 tarihli Resmî Gazetede yayımlanmış olup, bu eğitimlerin; üniversiteler, kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşları veya işçi ve işveren kuruluşları tarafından Bakanlıkla protokol yapmak suretiyle verilebileceği hükme bağlanmıştır.
İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini kendileri vermek isteyen işverenlere, almak zorunda oldukları 16 saatlik eğitim TESK tarafından uzaktan eğitim yöntemiyle verilmeye başlanmış ve ön başvurular 10 Mart 2025 tarihinden itibaren Konfederasyonun internet sayfası üzerinden alınmaya başlanmıştır.
Dolayısıyla esnaf ve sanatkarlarımızın işyerleri için zorunlu tutulan iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri 250 TL karşılığında alınacak 16 saatlik bir eğitim karşılığında işyeri sahiplerinin kendileri tarafından verilebilecektir. Bu kapsamda bu eğitimi alan esnaf ve sanatkarlarımızın işyerlerinde çırak/stajyer çalıştırması mümkün hale gelmiştir.
2-Elektrikle İlgili Fen Adamları İçin Serbest Elektrik Tesisatçılığı Yetki Belgesinin Dağıtımı TETESFED Tarafında Yapılacaktır.
Elektrikle ilgili fen adamı olarak adlandırılan meslek mensupları; mesleki ve teknik öğrenim veren en az lise dengi okullardan mezun olmuş veya lise mezunu olup, bir öğretim yılı süreyle bakanlıkların açmış olduğu kursları başarıyla tamamlamış olanlar ile 3308 sayılı “Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu”na göre ustalık belgesine sahip olan; işinde ehil, iş sağlığı güvenliği açısından çok tehlikeli sınıfta faaliyetlerini sürdüren, yaptıkları işin ehemmiyeti açısından da kayıtlı oldukları odalarca takip edilmesi ve belgelendirilmesi gereken sanatkârlardır.
Bilindiği üzere; Serbest Elektrik Tesisatçılığı Yetki Belgesi; fen adamlarından elektrik ile ilgili olanlarının Elektrik İç Tesisleri Proje Hazırlama Yönetmeliğinin 8’inci maddesi ve Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliğinin 7’nci maddesi doğrultusunda her yılın başında dağıtım şirketlerine verilen belge ile 3194 sayılı İmar Kanununun 28’inci maddesi ve 4708 sayılı Yapı Denetim Kanununun ilgili maddeleri çerçevesinde yapılarda çalıştırılacak elektrikle ilgili fen adamlarına verilen yetki belgesidir.
TESK’in 09.02.2024 tarihli yönetim kurulu toplantısında alınan 28 nolu karar ile Serbest Elektrik Tesisatçılığı Yetki Belgesi basılı evrak envanterine dahil edilmiş olup, bu belgelerin formatları 3542 sayılı Kanun ile 3194 sayılı Kanunun 5 inci maddesine göre Konfederasyonca belirlenmektedir.
Elektrik İç Tesisleri Proje Hazırlama Yönetmeliği ile Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği kapsamında hazırlanan Serbest Elektrik Tesisatçılığı Yetki Belgesi formatları, 5362 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesindeki yetki uyarınca TESK tarafından hazırlanmış ve teşkilatlara dağıtımı yapılmak üzere bastırılmıştır. Elektrikle ilgili fen adamlarının yetkilerini gösteren bu belgelerin, kullanım amaçlarının farklı olması ve belgelerin üyelere verilmesinde, üyelerin mesleki bilgisinin değerlendirilmesine ihtiyaç duyulması nedeniyle Serbest Elektrik Tesisatçılığı Yetki Belgesi’nin elektrik mesleği ile ilgili ihtisas odaları tarafından verilmesi gerektiği değerlendirilmiştir.
Yapılan değerlendirmeler ışığında, Konfederasyon tarafından basılan Serbest Elektrik Tesisatçılığı Yetki Belgesinin, alt teşkilata dağıtılmak üzere Türkiye Elektrik Elektronik ve Benzerleri Teknisyenleri Esnaf ve Sanatkarları Federasyonuna (TETESFED) verilmesine, TETESFED’in bu belgeleri kendisine üye olan ihtisas odalarına dağıtmasına, TETESFED’e bağlı ihtisas odalarının bulunmadığı il ve ilçelerde elektrikle ilgili fen adamlarının bu belgeleri, TETESFED’e bağlı en yakın ihtisas odalarından temin etmesine, meri mevzuat gereğince, TETESFED ve üyesi bulunan ihtisas odalarının TESK tarafından basılan belgeleri kullanmaması halinde ilgililer hakkında suç duyurusunda bulunulmasına karar verilmiştir.
5362 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanunun ilgili maddeleri çerçevesinde TETESFED Elektrikle İlgili Fen Adamlarının Yetki, Görev ve Sorumlulukları Hakkında Yönetmeliğin 11’inci maddesinde düzenlenen sicillerin tutulması, belgelerin seri numaralarının takip ve kontrol edilmesi, kendisine bağlı ihtisas odaları tarafından yasal geçerliliği bulunmayan belgelerin basılması halinde bu durumun tespit edilmesi ve TESK’e derhal bildirilmesinden doğrudan sorumludur.
Elektrik İç Tesisleri Proje Hazırlama Yönetmeliğinin 8’inci maddesi ve Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliğini 7’nci maddesi doğrultusunda her yılın başında dağıtım şirketlerine verilen yetki belgelerinin, mesleki faaliyet belgesinin üç katı tutarında bedelle (07.01.2025 tarihli TESK Genelgesi uyarınca 2025 yılı için 868,00-TL), belediyelere verilen diğer Serbest Elektrik Tesisatçılığı Yetki Belgesi’nin ise mesleki faaliyet belgesi tutarı bedelle (07.01.2025 tarihli TESK Genelgesi uyarınca 2025 yılı için 289,00-TL) satılmasına karar verilmiştir.
Konfederasyonun 2023/60 ve 2023/133 sayılı Genelgeleri gereğince, Federasyonların Konfederasyondan alacakları evrak-ı matbuanın satış fiyatını yönetim kurulu kararı ile en fazla %50 arttırarak odalara ve odalarımızda alacakları bu evrakların satış fiyatlarını yönetim kurulu kararı ile en fazla %50 oranında arttırarak üyelere verebileceklerdir.(29.11.2024 tarihli 2024/101 sayılı TESK Genelgesi)
Öte yandan, 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanununun “Kullanılacak beyanname, defter ve makbuzlar” başlıklı 60’ıncı maddesinin 2 nci ve 3 üncü fıkrasında; “Bu Kanuna tabi meslek kuruluşlarında kullanılacak defter, beyanname, makbuz, fiş ve belgeler ile oda üyelerinin mesleklerinin icrası nedeniyle resmi kurum ve kuruluşlara verecekleri belgelerin basım ve dağıtımında Konfederasyon yetkilidir.”;
“Defter, beyanname, makbuz, fiş ve diğer belgeleri yetkisiz olarak basan, bastıran, dağıtan, değişik yollardan çoğaltan ve kullananlar bu fiillerinden dolayı Konfederasyonunun ilgili Cumhuriyet savcılıklarına başvurusu üzerine, genel hükümler çerçevesinde sorumlu olurlar.” hükmü yer almaktadır.
Yine, Kanunun “Resmi ve özel kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 13 üncü maddesi gereği; resmi ve özel kuruluşlarca, tacir ve sanayiciden mesleki faaliyetleri ile ilgili olarak istenilen ve 5174 sayılı Kanunun 26 ncı maddesinde öngörülen belgeler, esnaf ve sanatkâr mensupları için mensup oldukları oda tarafından düzenlenmekte ve verilmektedir.
Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği’nin 11 inci, 12 nci ve 15 inci maddesine göre; basım ve dağıtım yetkisi Konfederasyona verilmiş, meslek mensuplarının kayıtlı oldukları odalarca onaylanan “İşe Başlama” ve “İş Bitimi” evraklarının elektrik dağıtım şirketlerince talep edilmesi yasal zorunluluktur. Bu nedenle meslek mensuplarının kayıtlı oldukları odalarca onaylanan “İşe Başlama” ve “İş Bitimi” evraklarının Elektrik Dağıtım Şirketleri tarafından talep edilmesi gerekmektedir.
3-Prim Borcu Olanların Sağlık Hizmetlerinden Yararlanabilmelerinin Süresi Uzatılmıştır.
TESK Genel Başkanı Bendevi PALANDÖKEN 11.01.2025 tarihli açıklamasında, “İki aydan fazla süreyle sigorta prim borcunu geciktiren esnafımız hem hastaneye gidip muayene olamıyor hem de tedavi için gereken ilaçları eczaneden alamıyor. Bu hizmeti sadece esnaf alamamakla kalmıyor bakmakla yükümlü ailesi de aynı şekilde yararlanamıyor. Aynı zamanda ödemeyi yatırmakta zorluk çekip geciktirdiği zaman olmadığı muayenenin ve almadığı ilacın bedelini faiziyle geri ödemek zorunda kalıyor. Sn. Cumhurbaşkanımız yapılandırmaya ve sürenin uzatılmasına imkan sağlıyordu fakat yeni yıl itibariyle artık uzatma yapılmıyor. Bizim ricamız bu sürenin 1 yıl daha uzatılması ve önemli bir mesele olan 7 bin 200 prim günü dolduran esnafımızın sağlıktan yararlanmasına imkan sağlanmalı. Esnafımızın ve ailelerinin mağdur olmaması için sağlık hizmetlerinden eksiksiz faydalanmanın önü açılmalı” şeklinde konuşmuş ve esnaf ve sanatkârların birikmiş prim borcunu ödeyebilmesi için yeni bir yapılandırma talebinde bulunmuştur.
Bilindiği üzere, SGK’ya prim borcu bulunanların sağlık hizmetlerinden yararlanabilmelerine ilişkin düzenlemenin uygulama süresi 31/12/2024 tarihinde sona ermişti.
TESK’in talepleri ve girişimleri sonucunda, 17/01/2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 9418 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı neticesinde, SGK’ya prim borcu bulunanların; devlet hastaneleri ile devlet üniversitesi hastanelerinde sunulan sağlık hizmetlerinden yararlanabilmelerine imkan tanıyan düzenlemenin uygulama süresi 31.12.2025 tarihine kadar uzatılmıştır.
4- Okul Servis Araçları ve Karayolları Trafik Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Yayımlanmıştır.
Bilindiği üzere, Okul Servis Araçları Yönetmeliğinde ve Karayolları Trafik Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 29 Kasım 2024 tarihli ve 32737 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Buna göre; Okul Servis Araçları Yönetmeliğinde,
1. Yaş şartını haiz araçlardan sözleşme süresi içerisinde yaş şartını kaybedenler, içinde bulunulan eğitim ve öğretim yılı süresini aşmamak koşulu ile çalışmaya devam edebileceklerdir.
2. Danıştay 8. Dairesi tarafından iptal edilen “D sınıfı sürücü belgesi için en az beş yıllık, D1 sınıfı sürücü belgesi için en az yedi yıllık sürücü belgesine sahip olmak” düzenlemesi yerine, D sınıfı sürücü belgesi için en az iki yıllık, D1 sınıfı sürücü belgesi için en az beş yıllık sürücü belgesine sahip olmak ve her yıl okul servis şoförlüğüne uygun olduğuna dair aile hekiminden rapor almış olmak, şeklinde düzenleme yapılmıştır.
3. Okul servis araçlarını kullanan şoförlerin “5544 sayılı Meslekî Yeterlilik Kurumu Kanunu çerçevesinde alınan mesleki yeterlilik belgesine sahip olma” zorunluluklarına ilişkin düzenleme, “Büyükşehir Belediyesi olan illerde Ulaşım Koordinasyon Merkezinin (UKOME) diğer illerde ise İl Trafik Komisyonunun kararı ile zorunlu tutulması durumunda 21.09.2006 tarihli ve 5544 sayılı Meslekî Yeterlilik Kurumu ile İlgili Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun çerçevesinde alınan mesleki yeterlilik belgesine sahip olmak” şeklinde, yeniden düzenlenmiştir.
4. 2017 ve daha öncesi model okul servis araçları için;
-İç ve dış kamera ile en az otuz gün süreli kayıt yapabilen kayıt cihazı bulundurma,
-İç mekânı gösteren beyaz cam kullanma zorunluluğu,
01.03.2025 tarihinden sonraki ilk periyodik muayeneye kadar yapılması gerekmektedir.
5.Üç nokta emniyet kemeri ile her koltukta oturmaya duyarlı sensörlü sistemler bulundurma zorunluluğu;
-2017 model okul servis araçları için 01.07.2029,
-2016 model okul servis araçları için 01.07.2028,
-2015 model ve önceki yıllarda imal edilen okul servis araçları için 01.07.2027,
tarihinden sonraki ilk periyodik muayenesine kadar aranmayacaktır.
Karayolları Trafik Yönetmeliğinde,
1. 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ve 5393 sayılı Belediye Kanunu kapsamında ticari olarak yolcu taşımacılığında kullanılan M2 ve M3 sınıfı taşıtlar, belediyelere ait veya belediyeler tarafından yetkilendirilen toplu taşıma taşıtları ile taksi ve taksi dolmuşlarda, kamera sistemi ile görüntü kayıt cihazı bulundurma ve ayrıca, taksi ve taksi dolmuş cinsi taşıtlar için araç takip sistemi ve acil durum butonu zorunluluğu getirilmiştir.
2. Araç takip ve kamera sistemi ile görüntü kayıt cihazı ve acil durum butonu teçhizatı bulundurma şartı, kapsamda bulunan taşıtlar için 01.03.2025 tarihinden sonraki ilk muayeneye kadar aranmayacaktır.
3. Araç takip ve kamera sistemi ile görüntü kayıt cihazı ve acil durum butonu teçhizatının taşıtlara montajına dair düzenlenen belgenin, taşıtın tescil kayıtlarına işleneceği ve düzenlenen belgenin bir suretinin denetim sırasında ibraz edilmek üzere araçta muhafaza edileceği düzenlemesi getirilmiştir.
4. 01.01.2018 tarihinden 01.03.2025 tarihine kadar okul servis aracı olarak imal edilen ve imalatında kamera ve kayıt cihazı bulunan okul servis araçları için imal tarihinde yürürlükte olan ilgili mevzuatındaki şartları aranacaktır.(02.12.2024 tarihli ve 2024/102 sayılı TESK Genelgesi)
5-07 Nisan 2025 Tarihinden Sonra Taşınmazlara İlişkin İlanlarda Sadece “Satılık İşyeri” İlanları İçin Yetki Doğrulaması Aranacak
Bilindiği üzere, Ticaret Bakanlığınca Elektronik İlan Doğrulama Sistemi’nin (EİDS) ikinci fazı olan yetki doğrulaması uygulamasının, 1 Ocak 2025 tarihi itibarıyla sadece kiralık taşınmaz ilanları için yetki doğrulaması yapılmadan ilan verilemeyecek şekilde devreye alınmasına; satılık taşınmaz ilanlarında, Bakanlıkça verilecek ikinci bir talimata kadar, -mevcut uygulama olan- sorgulama sonucu olumsuz olsa bile doğrulama olmaksızın da ilan verilebilmesine karar verilmişti.
Konuya ilişkin olarak Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğü tarafından TOBB ve TESK’e gönderilen bir yazıda, Bakanlıkça satılık taşınmaz ilanlarına ilişkin yapılan değerlendirme neticesinde;
– Uygulamanın, 7 Nisan 2025 tarihi itibarıyla satılık iş yeri ilanları için yetki doğrulaması yapılmadan ilan verilemeyecek şekilde devreye alınmasına,
– Satılık iş yeri ilanları dışında kalan diğer satılık taşınmaz ilanlarında, Bakanlıkça verilecek ikinci bir talimata kadar, -mevcut uygulama olan- sorgulama sonucu olumsuz olsa bile doğrulama olmaksızın da ilan verilebilmesi uygulamasının devamına karar verildiği bildirilmiştir. (TESK’in 26.03.2025 tarihli ve 2025/39 sayılı Genelgesi)