Anayasanın “Esnaf ve sanatkârların korunması” başlıklı 173 üncü maddesinde; “Devlet, esnaf ve sanatkârı koruyucu ve destekleyici tedbirleri alır” denilerek devletin esnaf ve sanatkarlarımızın yanında olması gerektiği açıkça belirtilmiştir.
Bu çerçevede esnaf ve sanatkarlarımızın 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanunu kapsamında örgütlenmesi ve bu kesimin kurumsal olarak tanınması sağlanmıştır. 5362 sayılı Kanunda özel olarak esnaf ve sanatkarlar için teşvik ve destek noktasında bir ayrıcalık getirilmemiş, bu konu genel ekonomik politikalar çerçevesinde ele alınmıştır. Bu nedenle esnaf ve sanatkarların destek ve teşvikleri farklı düzenlemelerin içinde dağınık bir şekilde bulunmakta olup daha çok da KOSGEB mevzuatı çerçevesinde ele alınmıştır. Ayrıca Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri kefaletiyle Halkbank tarafından kullandırılan işletme kredileri dahil farklı türdeki krediler de esnaf ve sanatkarlarımız için ucuz bir finansman kaynağı olarak hizmete sunulmuştur. Bununla beraber Kredi Garanti Fonu ve Kalkınma Ajansları tarafından verilen destekler de esnaf ve sanatkarlarımıza verilen destek ve teşvikler için de sayılabilecektir.
Bu yazımızda esnaf ve sanatkarların faydalanabileceği ve İş-Kur, SGK ve KOSGEB gibi kurumlar tarafından sağlanan destek ve teşviklerden bahsedilecektir.
I) SGK ve İŞ-KUR TEŞVİKLERİ (Güncel Prim Teşviki, Destek ve İndirimleri Şubat 2025)
1) Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortaları İşveren Hissesinden 4 Puan İndirim
Yasal Dayanak: 5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesi birinci fıkra (ı) bendi, 5510 sayılı Kanunun Geçici 108 inci maddesi.
Bu indirim kapsamında özel sektör işverenlerince ödenmesi gereken, sigortalıların prime esas kazançları üzerinden hesaplanan malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları işveren hissesinin 4 puanlık kısmı Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından karşılanmaktadır. İmalat sektöründe faaliyet gösteren işyerleri için indirim oranı 2026 yılı sonuna kadar 5 puan olarak uygulanacaktır.
Bu destek, 01.10.2008 tarihinden itibaren süresiz uygulanmaktadır.
Yararlanma şartları:
-Aylık prim ve hizmet belgesinin / muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresinde verilmesi,
-Primlerin yasal süresinde ödenmesi,
-Türkiye genelinde Kuruma borcun bulunmaması (varsa da yapılandırılmış/tecil ve taksitlendirilmiş olması ve düzenli ödenmesi),
-Kayıt dışı sigortalı çalıştırılmaması, sahte sigortalı bildiriminde bulunulmaması gerekmektedir.
2) Yurtdışına Götürülen/Gönderilen Sigortalılara Yönelik 5 Puan Prim İndirim
Yasal Dayanak: 5510 sayılı Kanunun 81. maddesi birinci fıkra (i) bendi.
Özel sektör işverenlerince yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen/gönderilen sigortalılar için uygulanan bu indirim kapsamında, bu sigortalıların prime esas kazançları üzerinden hesaplanan genel sağlık sigortası primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmı Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından karşılanmaktadır.
Bu destek, 01.06.2013 tarihinden itibaren süresiz uygulanmaktadır.
Yararlanma şartları:
-Aylık prim ve hizmet belgesinin / muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresinde verilmesi,
-Primlerin yasal süresinde ödenmesi,
-Kuruma borcun bulunmaması (varsa da yapılandırılmış/tecil ve taksitlendirilmiş olması ve düzenli ödenmesi),
-Kayıt dışı sigortalı çalıştırılmaması, sahte sigortalı bildiriminde bulunulmaması gerekmektedir.
3) 4/b 5 Puan Prim İndirimi
Yasal Dayanak: 5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesi (j) bendi.
İsteğe bağlı sigortalılar ve muhtarlar hariç 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi birinci fıkrası (b) bendi kapsamındaki sigortalıların malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinin, prime esas kazanç üzerinden 5 puanlık kısmına isabet eden tutarı Hazine ve Maliye Bakanlığınca karşılanmaktadır. Bu indirim, süresiz uygulanmaktadır.
Yararlanma şartları:
-Primlerinin yasal süresinde ödenmesi,
-Kuruma kendi sigortalılıklarından kaynaklanan prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunmaması (varsa da yapılandırılmış/tecil ve taksitlendirilmiş olması ve düzenli ödenmesi) gerekmektedir.
4) Genç Girişimci Teşviki
Yasal Dayanak: 5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesi (k) bendi.
18-29 yaş aralığında olup 01.06.2018 tarihinden itibaren ilk defa işyeri açan gerçek kişilerin asgari ücret üzerinden hesaplanan 4-1/b kapsamındaki sigorta primleri, 1 yıl süreyle Hazine ve Maliye Bakanlığınca karşılanacaktır. Adi ortaklıklar ve şahıs şirket ortaklıklarında sadece bir ortak bu teşvikten yararlanabilir. 01.06.2018 tarihinden itibaren süresiz uygulanmaktadır.
5) Bölgesel Yatırım ve İstihdama Bağlı Sigorta Primi Teşviki
Yasal Dayanak: 5510 sayılı Kanunun Ek 2 nci maddesi.
Yatırımlarda Devlet yardımları hakkında kararlar çerçevesinde düzenlenen teşvik belgeleri kapsamında gerçekleştirilecek yatırımlarla sigortalıları istihdam eden özel sektör işverenleri, söz konusu kararlarda belirtilen sürede, prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primlerinin; işveren hisselerinin tamamına veya Cumhurbaşkanınca belirlenen illerde işveren hisseleri ile birlikte sigortalı hisselerinin tamamı tutarında teşvikten yararlanabilir.
Bu teşvik uygulaması, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından belirtilen süre kadar uygulanmaktadır.
Yararlanma şartları:
-Teşvik belgesi alınmış olması,
-Teşvik belgesinin tamamlama vizesinin yapılmış olması (gemi yatırımları hariç),
-Aylık prim ve hizmet belgesinin / muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresinde verilmesi,
-Primlerin yasal süresinde ödenmesi,
-Türkiye genelinde Kuruma borcun bulunmaması (varsa da yapılandırılmış/tecil ve taksitlendirilmiş olması ve düzenli ödenmesi),
-Kayıt dışı sigortalı çalıştırılmaması, sahte sigortalı bildiriminde bulunulmaması,
-6183 S.K. 22/A maddesi uyarınca vadesi geçmiş vergi borcun bulunmaması gerekmektedir.
6) 2025 Yılı Asgari Ücret Desteği
Yasal Dayanak: 5510 sayılı Kanunun Geçici 109 uncu maddesi.
2025 yılı Ocak ila Aralık ayları/dönemlerinde şartları sağlayan işyerlerinden bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısı ile 33,33 Türk lirasının çarpımı sonucu bulunacak tutar, bu işverenlerin Kuruma ödeyecekleri sigorta primlerinden mahsup edilir ve bu tutar İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanır.
Destekten, 2024 yılının aynı ayında prime esas günlük kazancı 1.000 TL, toplu iş sözleşmesi uygulanan işyerlerinde 2.000 TL ve linyit ve taşkömürü işyerlerinde 2.667 TL ve altında ücretle çalıştırılan sigortalılar için yararlanılabilecektir. 2025 yılında yeni açılacak işyerleri sigortalıların tamamı için ücret sınırı olmaksızın destekten yararlanacaktır.
Destek tutarı günlük 33,33 TL aylık 1.000 TL’dir.
Yararlanma şartları:
-İşyerinin 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin ikinci fıkrası kapsamına giren kurum ve kuruluşlara ait olmaması,
-Aylık prim ve hizmet belgesinin / muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresinde verilmesi,
-Primlerin yasal süresinde ödenmesi,
-Kuruma borcun bulunmaması (varsa da yapılandırılmış/tecil ve taksitlendirilmiş olması ve düzenli ödenmesi),
-Destekten yararlanılan ayda 2024 yılı Ocak ila Aralık ayları/döneminde aylık prim ve hizmet belgesi veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında uzun vadeli sigorta kollarından en az sigortalı bildirimi yapılan aydaki/dönemdeki sigortalı sayısının üzerinde bildirimde bulunulması,
-Kayıt dışı sigortalı çalıştırılmaması, sahte sigortalı bildiriminde bulunulmaması gerekmektedir.
7) İşsizlik Ödeneği Alanların İstihdamı Halinde Uygulanan Prim Teşviki
Yasal Dayanak: 4447 sayılı Kanunun 50 nci maddesi.
İşsizlik ödeneği almakta olan sigortalıların özel sektör işverenleri tarafından işe alınması durumunda, bu sigortalıların işsizlik ödeneğine hak kazandığı süre boyunca prime esas kazanç alt sınır üzerinden hesaplanan kısa vadeli sigorta primlerinin %1’i ile uzun vadeli sigorta primleri ve genel sağlık sigortası priminin tamamı İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanmaktadır.
Bu teşvik 01.10.2009 tarihinden itibaren süresiz uygulanmaktadır.
Yararlanma şartları:
Sigortalı yönünden;
-01.10.2009 veya sonraki bir tarihte işe alınmış olmalı,
-İşe giriş tarihi itibariyle işsizlik ödeneği almaya hak kazanmış olmalı,
-İşsizlik ödeneği almaya hak kazanmadan önce son çalıştığı işyeri haricindeki bir işyerinde işe başlamış olmalı,
-Fiilen çalışması,
İşyeri yönünden;
-Aylık prim ve hizmet belgesinin / muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresinde verilmesi,
-Primlerin yasal süresinde ödenmesi,
-Sigortalının, işe alındığı tarihten önceki son altı aylık dönemde Kuruma bildirilen sigortalı sayısının ortalamasına ilave olarak işe alınması ve fiilen çalışması gerekmektedir.
8) Çok Tehlikeli Sınıfta Yer Alan İşyerlerinde İşsizlik Sigortası Primi Teşviki
Yasal Dayanak: 4447 sayılı Kanunun Ek 4 üncü maddesi.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında çok tehlikeli sınıfta yer alıp ondan fazla çalışanı bulunan ve üç yıl içinde ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası meydana gelmeyen işyerlerinde, işsizlik sigortası işveren hissesi teşviki, bir sonraki takvim yılından geçerli olmak üzere ve üç yıl süreyle %1 olarak uygulanır.
Yararlanma şartları:
-İşyerinin 6331 sayılı Kanun kapsamında çok tehlikeli sınıfta yer alması,
-İşverenin, Türkiye genelinde çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde her ay toplamda ondan fazla çalışanı bulunması,
-Ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası meydana gelmemesi,
-İşyerinin, İSG-KATİP’e kayıtlı onaylanmış ve devam eden iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin verilmesine ilişkin, iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi ya da 29.12.2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliğine göre Bakanlıkça yetkilendirilmiş kurum ve kuruluşlar ile yapılmış bir sözleşmesinin bulunması gerekmektedir.
9) Genç, Kadın ve Mesleki Belge Sahibi Olanların İstihdamına Yönelik Sigorta Primi Teşviki
Yasal Dayanak: 4447 sayılı Kanunun Geçici 10 uncu maddesi.
Özel sektör işverenleri tarafından, 01.03.2011-31.12.2025 tarihleri arasında işe alınan sigortalılar için, sigorta primine esas kazançları üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren payının tamamı İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanmaktadır. Teşvikten yararlanma süreleri sigortalının cinsiyetine, mezuniyet durumuna, sahip olduğu belgelere ve yaşına göre 6 ila 54 ay arasında değişmektedir.
Yararlanma şartları:
Sigortalı yönünden;
-01.03.2011 ila 31.12.2025 tarihleri arasında işe alınmış olması,
-18 yaşından büyük olması,
-İşe alındığı tarihten önceki altı aylık dönemde işsiz olması,
-Ortalama sigortalı sayısına ilave olarak işe alınması,
-Fiilen çalışması,
İşyeri yönünden;
-Aylık prim ve hizmet belgesinin / muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresinde verilmesi,
-Primlerin yasal süresinde ödenmesi,
-Kuruma borcun bulunmaması (varsa da yapılandırılmış/tecil ve taksitlendirilmiş olması ve düzenli ödenmesi),
-Kayıt dışı sigortalı çalıştırılmaması,
-Sigortalının, işe alındığı tarihten önceki son altı aylık dönemde Kuruma bildirilen sigortalı sayısının ortalamasına ilave olarak çalıştırılması gerekmektedir.
10) Engelli Sigortalı İstihdamına Yönelik Sigorta Primi Teşviki
Yasal Dayanak: 4857 sayılı Kanunun 30 uncu maddesi.
Özel sektöre ait işyerlerinde çalıştırılan engelli sigortalıların, prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hisselerinin tamamının Hazine ve Maliye Bakanlığınca karşılanması sağlanmıştır. 01.07.2008 tarihinden itibaren süresiz olarak uygulanmaktadır.
Yararlanma şartları:
-Engelli sigortalı çalıştırılması,
-Aylık prim ve hizmet belgesinin / muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresinde verilmesi,
-Primlerin ödenmesi gerekmektedir.
11) Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerine İlişkin Sigorta Primi Teşviki
Yasal Dayanak: 5746 sayılı Kanunun 3 üncü maddesi.
Ar-Ge/Tasarım ve destek personeli ile 4691 sayılı Kanununun geçici 2 nci maddesi uyarınca ücreti gelir vergisinden muaf olan personelin, ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı, 31.12.2028 tarihine kadar Hazine ve Maliye Bakanlığınca karşılanmaktadır.
Yararlanma şartları:
-Aylık prim ve hizmet belgesinin / muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresinde verilmesi,
-Primlerin ödenmesi,
-Türkiye genelinde Kuruma borcun bulunmaması (varsa da yapılandırılmış/tecil ve taksitlendirilmiş olması ve düzenli ödenmesi),
-Sigortalının fiilen çalışması,
-Sigortalının, Ar-Ge/Tasarım personeli veya Ar-Ge personel sayısının %10’u aşılmamak kaydıyla destek personeli ya da 4691 sayılı Kanun uyarıca ücreti gelir vergisinden istisna tutulmuş personel olması gerekmektedir.
12) Kültür Yatırımları ve Girişimlerine Yönelik Sigorta Primi Teşviki
Yasal Dayanak: 5225 sayılı Kanunun 5 inci maddesi.
Kültür Yatırım Belgesi almış olan işyerlerinde fiilen çalışan sigortalıların prime esas kazançları üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin 3 yıl boyunca %50’si, Kültür Girişim Belgesi almış işyerlerinde fiilen çalışan sigortalıların ise prime esas kazançları üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin 7 yıl boyunca %25’i Kültür ve Turizm Bakanlığınca karşılanmaktadır. Bu teşvik süresiz uygulanmaktadır.
Yararlanma şartları:
-Aylık prim ve hizmet belgesinin / muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresinde verilmesi,
-İşverenin kurumlar vergisi mükellefi olması,
-Kültür ve Turizm Bakanlığından kültür yatırım veya girişim belgesi alınmış olması,
-Türkiye genelinde Kuruma borcun bulunmaması (varsa da yapılandırılmış/tecil ve taksitlendirilmiş olması ve düzenli ödenmesi) gerekmektedir.
13) Sosyal Hizmetlerden Faydalananların İstihdamı Halinde Uygulanan Teşvik
Yasal Dayanak: 2828 sayılı Kanunun Ek 1 inci maddesi.
2828 sayılı Kanunun Ek 1 inci maddesi kapsamına giren kişilerin özel sektör işverenleri tarafından istihdamı halinde, prime esas kazanç alt sınır üzerinden hesaplanan sigorta primi ve işsizlik sigortası priminin sigortalı ve işveren hissesinin tamamı her bir sigortalı için 5 yıl süreyle Hazine ve Maliye Bakanlığınca karşılanmaktadır. Teşvik uygulaması 19.02.2014 tarihinden geçerli olmak üzere süresiz uygulanmaktadır.
Yararlanma şartları:
Sigortalı yönünden;
-19.02.2014 tarihinden sonra işe alınmış olması,
-2828 sayılı Kanunun Ek 1 inci maddesinin birinci fıkrasının kapsamında olup istihdam hakkından henüz yararlanmamış olanlar, istihdam hakkından yararlanmış ancak memuriyet ile ilişiği kesilenler, devlet memuru olma şartlarını taşımamaları sebebiyle kamu kurumlarında istihdamı sağlanamayan hak sahibi olması,
İşyeri yönünden;
-Aylık prim ve hizmet belgesinin / muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresinde verilmesi,
-Primlerin yasal süresinde ödenmesi gerekmektedir.
14) Sosyal Yardım Alanların İstihdamı Halinde Uygulanan Sigorta Primi Teşviki
Yasal Dayanak: 3294 sayılı Kanunun Ek 5 inci maddesi.
Özel sektör işverenleri tarafından Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu Kurulu tarafından verilen nakdi düzenli sosyal yardımlardan yararlanan kişilerin ikamet ettiği hanede bulunanlardan 26.04.2016 tarihi ve sonrasında işe alınan sigortalıların prime esas kazanç alt sınır üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin tamamı 1 yıl süreyle Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından karşılanmaktadır. Bu teşvik süresiz uygulanmaktadır.
Yararlanma şartları:
Sigortalı yönünden;
–İşe giriş tarihinden önceki son 1 yıl içerisinde nakdî düzenli sosyal yardımlardan en az bir defa yararlanmış olanların ikamet ettiği hanede bulunması,
–5510 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında olması,
–Türkiye İş Kurumu’na kayıtlı işsiz olması,
–26.04.2016 tarihi ve sonrasında işe alınmış olması,
İşyeri yönünden;
–Sigortalının işe alındığı tarihten bir önceki yılın ortalama sigortalı sayısına ilave olarak çalıştırılması,
–Aylık prim ve hizmet belgesinin / muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresinde verilmesi,
–Primlerin yasal süresinde ödenmesi,
–Kuruma borcun bulunmaması (varsa da yapılandırılmış/tecil ve taksitlendirilmiş olması ve düzenli ödenmesi),
–Kayıt dışı sigortalı çalıştırmaması gerekmektedir.
15) İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerinin Desteklenmesi
Yasal Dayanak: 6331 sayılı Kanunun 7 inci maddesi.
10’dan az çalışanı bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin desteklenmesi amacıyla 01.01.2014 tarihinden itibaren sigortalı başına günlük brüt asgari ücretin tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde %1,4’i, çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde %1,6’sı işverene ödenmektedir. Finansmanı (Kısa vadeli sigorta kollarından) karşılanmaktadır.
Yararlanma şartları:
–Türkiye genelinde, tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde ondan az çalışanın bulunması,
–Aylık prim ve hizmet belgesinin / muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresinde verilmesi,
–Türkiye genelinde Kuruma borcun bulunmaması (varsa da yapılandırılmış/tecil ve taksitlendirilmiş olması ve düzenli ödenmesi),
–Kayıt dışı sigortalı çalıştırılmaması,
–Tehlikeli ve çok tehlikeli işyerleri için yansıtma faturası düzenlenmesi ve Kuruma verilmesi,
–İşyerinin, İSG-KATİP’e kayıtlı onaylanmış ve devam eden iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin verilmesine ilişkin hizmet sunucusu ile yapılmış bir sözleşmesinin olması gerekmektedir.
II)KOSGEB ve TEŞVİKLER
Çalışmanın bu kısmında, KOSGEB’in web sayfasında yer alan bilgilendirmelerden faydalanılmış olup bu destek ve teşviklerin devam edip etmediği veya destek miktarlarının son durumu konusunda KOSGEB’in web sayfası ziyaret edilmelidir.
1) Küçük Ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB)
Ülke genelinde küçük ve orta ölçekli sanayi için sürekli ve yaygın hizmetler verebilecek bir yapının oluşturulması amacıyla, 12.04.1990 tarihli ve 3624 sayılı “Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanun” hazırlanmış ve 20.04.1990 tarihli ve 20498 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
1990 yılında 3624 sayılı Kanun ile kurulmuş olan KOSGEB, 2009 yılına kadar sadece imalat sanayi KOBİ’lerine hizmet ve destekler vermiştir. Ancak, ülkemizde imalat sanayi sektörü dışındaki sektörlerin ekonomik katma değer üretme ve istihdam yaratma potansiyelinin artması ve imalat sanayi dışındaki sektörlerdeki KOBİ’lerden gelen talepler KOSGEB’in hedef kitlesini tüm KOBİ’leri kapsayacak şekilde genişletmesi gerekliliğini gündeme getirmiştir.
Bu doğrultuda 2009 yılında 3624 sayılı Kanunda yapılan değişiklikle, imalat sanayi dışındaki KOBİ’lerin de KOSGEB tarafından desteklenebilmesi için gerekli hukuki zemin oluşturulmuştur. “KOSGEB Tarafından Verilecek Hizmetler ve Desteklerden Yararlanacak Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelere İlişkin Sektörel ve Bölgesel Önceliklerin Belirlenmesi Hakkında 05.08.2009 tarihli ve 2009/15431 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı” ile KOSGEB tarafından verilecek hizmetler ve desteklerden yararlanacak işletmelere ilişkin sektörel ve bölgesel öncelikler belirlenmiştir.
09.07.2018 tarihli ve 30473 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 703 sayılı “Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname” (KHK)’nın 77’nci maddesi ile 3624 sayılı “Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanun”un adı “Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı Teşvik ve Muafiyetleri Kanunu” şeklinde değiştirilmiştir.
15.07.2018 tarihli ve 30479 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 4 sayılı “Bakanlıklara Bağlı, İlgili ve İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi”nin 18’inci bölümünde KOSGEB’in statüsü, organları, yetki, görev ve sorumlulukları yeniden tanımlanmıştır.
2) KOSGEB Destekleri
2-1) İstihdamı Koruma Destek Programı
Program ile imalat sanayinin emek yoğun sektörlerinde iş gücünün korunmasına katkı sağlamak amaçlanmaktadır.
Programın Başvuru Koşulları
-İstihdamı Koruma Destek Programı kapsamında; İşletme Beyanı güncel olan,
-KOSGEB tarafından desteklenen sektörlerde faaliyet gösteren, merkez veya şube ana faaliyet NACE Kodu; Kısım C – İmalat başlığı altında;
– 13- Tekstil Ürünlerinin İmalatı,
– 14- Giyim Eşyalarının İmalatı,
– 15- Deri ve İlgili Ürünlerin İmalatı,
– 31- Mobilya İmalatı
sektörlerinde faaliyet gösteren işletmeler başvuru yapabilir.
-İşletmenin sektörü belirlenirken, 31 Aralık 2024 tarihi itibariyle idari kayıtlarda yer alan ana faaliyet kodu esas alınmakta ve işletmeler, destek programından bir defa yararlanabilmektedir.
Program Hakkında Bilinmesi Gereken Genel Hususlar
-Destek programı kapsamında, 2024 yılının son üç ayına ait ortalama prim gün sayısını 2025 yılında korumuş olan işletmelere geri ödemesiz olarak performans desteği sağlanır.
-30 Prim Gün Destek Tutarı: 2.500 TL’dir.
-Destek programının süresi 12 aydır.
-Destek ödemesi yapılacak işletmenin KOSGEB’e vadesi geçmiş borcu bulunmamalıdır.
2-2) Kapasite Geliştirme Destek Programı
Program ile KOBİ’lerin verimliliğini, dayanıklılığını, üretimini, pazar büyüklüğünü ve kurumsal kapasitesini artırmaya yönelik ölçek büyütme yatırımlarına ve büyük işletmelerin tedarikçilerinin geliştirilmesine katkı sağlamak amaçlanmaktadır.
Program kapsamında, işletmelerin makine-teçhizat, kalıp, yazılım, personel, hizmet alımı giderleri ve işletme sermayesi için finansal kuruluşlardan kullanacakları kredinin faiz/kar payı giderlerine finansal kuruluşlarla imzalanan protokol hükümleri kapsamında geri ödemesiz destek sağlanmaktadır.KOBİ’ler bu destek programından bir kez faydalanabilir.
NACE Rev. 2’ye göre, Kısım C – İmalat
-61 – Telekomünikasyon,
-62 – Bilgisayar programlama ve ilgili faaliyetler,
-63 – Bilgi hizmet faaliyetleri,
-72 – Bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetleri
sektörlerinde yer alan işletmeler başvuru koşullarını taşımak kaydıyla programa başvuru yapabilecektir.
İşletmenin programdan yararlanılabilmesi için;
-KOSGEB Veri Tabanında kayıtlı, aktif durumda ve İşletme Beyanının güncel olması,
-İşletme sınıfının küçük işletme veya orta büyüklükte olması, (Mikro işletmeler başvuru yapamaz.)
–Limited veya anonim şirket statüsünde olması,
-Hızlı büyüyen işletme olması,
gerekmektedir. Dolayısıyla bu Destekten esnaf ve sanatkarların yararlanması mümkün değildir.
2-3)KOBİ Dijital Dönüşüm Destek Programı
Ülkenin ulusal ve uluslararası hedefleri doğrultusunda, küçük ve orta ölçekli işletmelerin iş süreçlerinin geliştirilmesi ve verimli hale getirilmesi, rekabet güçlerinin yükseltilmesi ve ekonomideki paylarının arttırılması amacıyla dijital dönüşüm süreçlerinin desteklenmesidir.
Bu program kapsamında;
TÜBİTAK Türkiye Sanayi Sevk ve İdare Enstitüsü (TÜSSİDE), Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası (MESS) Teknoloji Merkezi (MEXT) ve İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Dijital Dönüşüm Merkezi tarafından belgelendirilen/yetkilendirilen danışmanlardan, dijital dönüşüm danışmanlığı hizmeti almış ve onaylı dijital dönüşüm/olgunluk değerlendirme raporu (TÜSSİDE – DDX Dijital Dönüşüm Değerlendirme Rapor Formatı veya MEXT/İHKİB – SIRI Dijital Olgunluk Değerlendirme Rapor Formatı) bulunan ve Son 3 (üç) mali yıl “Faaliyet Karı” veya son mali yıl “Öz Kaynaklar Toplamı” negatif olmayan ve imalat sektöründe faaliyet gösteren küçük veya orta ölçekli işletmeler başvuru yapabilir.
2-4) Yeşil Sanayi Destek Programı
Küçük ve orta ölçekli işletmelerin yeşil dönüşümünü verimli bir şekilde gerçekleştirmelerine katkı sağlamaktır.
Destek Unsurlarına KOSGEB’in web sayfasından ulaşılması mümkündür.
2-5) YÖNDE – Yönderlik ve Değerlendirme Destek Programı
KOBİ’lerin öncelikli konularda mevcut durumlarının tespit edilerek sorun ve ihtiyaçlarının belirlenmesine, gerekli stratejilerinin oluşturulmasına, bu stratejiler doğrultusunda kapasitelerinin geliştirilmesine ve ihtiyaçlarının karşılanmasına katkı sağlamaktır.
Destek Unsurları
| YÖNDE – YÖNDERLİK VE DEĞERLENDİRME DESTEK PROGRAMI DESTEKLERİ | DESTEK ÜST LİMİTİ (TL) | DESTEK ORANI | |
| 1 | Dijital Dönüşüm Değerlendirme Analizi ve Yol Haritası Hizmeti Desteği | 40.000 | % 80 |
| 2 | Sürdürülebilirlik Raporlaması Hizmeti Desteği | 200.000 | |
| 3 | Yalın Olgunluk Değerlendirme Analizi (YODA) Hizmeti Desteği | 40.000 |
2-6) KOBİ Teknolojik Ürün Yatırım (TEKNOYATIRIM) Destek Programı
Araştırma ve Geliştirme (Ar-Ge)/Ürün Geliştirme (Ür-Ge)/yenilik faaliyetleri sonucu ortaya çıkan ürünler ile orta-yüksek/yüksek teknoloji alanında yer alan ve cari işlemler hesabına katkı sağlayacak ürünlerin üretimini ve ticarileştirilmesini sağlamaktır.Destek Programı kapsamında verilecek desteklerin üst limiti;
–Düşük/orta-düşük teknoloji alanında yer alan ürünler için geri ödemeli 1.400.000 TL ve geri ödemesiz 600.000 TL olmak üzere toplam 2.000.000 TL,
–Orta-yüksek/yüksek teknoloji alanında yer alan ürünler için geri ödemeli 7.000.000 TL ve geri ödemesiz 3.000.000 TL olmak üzere toplam 10.000.000 TL’dir.
Başvuru Şartları
Ar-Ge/Ür-Ge/yenilik faaliyetleri sonucu ortaya çıkan ürünler kapsamında başvuru yapılabilmesi için; yatırım projesine konu ürünün aşağıdaki çalışmalardan biri sonucu ortaya çıkmış ve prototip çalışması başarı ile sonuçlanmış olması esastır.
a) KOSGEB tarafından desteklenen Ar-Ge/Ür-Ge/yenilik projeleri ile diğer kamu kurum ve kuruluşları, kanunla kurulan vakıflar veya uluslararası fonlar tarafından desteklenen Ar-Ge/yenilik projeleri,
b) Patent belgesi,
c) Doktora çalışması,
ç) Teknolojik ürün (TÜR) deneyim belgesi,
d) Yurt içi teknoloji geliştirme bölgelerinde yürütülen Ar-Ge ve yenilik projeleri,
e) TEKMER’lerde yürütülen Ar-Ge ve yenilik projeleri,
f) Kamu araştırma enstitülerinde/merkezlerinde yürütülen Ar-Ge faaliyetleri,
g) 12/03/2008 tarih ve 26814 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında kurulan Ar-Ge Merkezlerinde yürütülen Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri,
Desteklenecek Projeye ilişkin Süre, Üst Limit ve Destek Kalemlerine KOSGEB’in web sayfasından ulaşılması mümkündür.
2-7) Stratejik Ürün Destek Programı
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca yürütülen Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı kapsamında, Türkiye’de orta-yüksek ve yüksek teknoloji seviyeli sektörlerdeki katma değeri yüksek ürünlerin ve bu sektörlerin gelişimi için kritik önemi haiz ürünlerin üretimini artırmaya yönelik olarak yürütülecek yatırım projelerine ve/veya başvuruda bulunan projeler için Bakanlıkça yetkilendirilmiş bağımsız danışmanlık firması tarafından Bakanlığın belirlediği formatta hazırlanacak değerlendirme raporu giderlerine destek verilmesidir.
Program kapsamında yatırım projelerine ait personel giderleri 10.000.000 TL’ye, bağımsız değerlendirme raporu giderleri 50.000 TL’ye kadar desteklenecektir.
Başvuru Şartları:
Bu programa Türkiye’de yerleşik sermaye şirketi statüsündeki işletmelerden, Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı çağrı planında yer alan ürünleri üretmek üzere Bakanlığa ön başvuruda bulunup kesin başvuru yapmaya davet edilerek Program Portali üzerinden KOSGEB’e yönlendirilen ve KBS’de kayıtlı, aktif durumda, işletme beyanı güncel olan işletmeler başvurabilir.
Şartlara bakıldığında bu programa da esnaf ve sanatkarların başvurması mümkün değildir.
2-8)TEKMER Destek Programı
Bu destek programının amacı, girişimcilik ekosisteminde yer alan aktörler arası işbirliği ile ulusal plan ve programlar doğrultusunda Ar-Ge, inovasyon ve teknolojik girişimcilik alanındaki işletmelerin kurulmasını ve sürdürülebilir olmalarını sağlamak için ön inkübasyon, inkübasyon ve inkübasyon sonrası hizmetleri sunacak yapıların kurulması ve işletilmesini sağlamaktır.
Destek Unsurlarına KOSGEB’in web sayfasından ulaşılması mümkündür.
2-9) İş Birliği Destek Programı
Küçük ve orta ölçekli işletmelerin birbirleriyle veya büyük işletmelerle ortak çalışma kültürünün geliştirilmesine ve karşılıklı fayda ve rekabet avantajı sağlayıcı nitelikteki iş birlikleri tesis etmelerine katkı sağlanmasıdır.
İşbirliği Ortaklık Modelleri
1. İşletici Kuruluş Modeli
Projenin kabul edilmesinden sonra proje ortakları tarafından işletici kuruluşun kurulduğu, işbirliğinin ve projeye ilişkin tüm süreçlerin işletici kuruluş tarafından yürütüldüğü ortaklık modelidir.
2. Proje Ortaklığı Modeli
Proje ortaklarından her birinin, proje başvuru formunun iş-zaman planında belirtilen faaliyetlerin bir bölümünü yerine getirdikleri ortaklık modelidir.
Asgari Ortak Sayısı ve Destek Üst Limitleri Tablosuna KOSGEB’in web sayfasında ulaşılabilecektir.
Desteklenecek Proje Konuları:
İşletmelerin birbirleriyle ve/veya büyük işletmelerle;
a) Kapasite, verimlilik, ürün çeşitliliği ve kalitelerini artırmaları amacıyla ortak imalat,
b) Müşteri istekleri ve pazarın talebinin karşılanması amacıyla ortak tasarım, ürün ve hizmet geliştirmeleri,
c) Ürün ve hizmet kalitelerini geliştirmeleri amacıyla ortak laboratuvar,
ç) Pazar paylarını artırmaları ve marka imajı oluşturmaları amacıyla ortak pazarlama,
d) Beceri ve kabiliyetlerini geliştirmeleri ve değer zincirlerine katılmaları amacıyla yapılan işbirlikleri
ve bunlara benzer karşılıklı fayda sağlanan, maliyet düşürücü ve rekabet avantajı sağlayıcı nitelikteki işbirliği projeleri desteklenir.
3) ESNAF VE SANATKARLAR KREDİ VE KEFALET KOOPERATİFLERİ MERKEZ BİRLİĞİ (TESKOMB)
3-1) TESKOMB Kefaletiyle Kullandırılan Krediler
Her yılbaşında yayınlanan Türkiye Halk Bankası Anonim Şirketince Esnaf ve Sanatkârlara Kredi Kullandırılmasına Dair Cumhurbaşkanı Kararı kapsamında ESKKK kefaletiyle Halkbank’tan esnaf ve sanatkârlara kullandırılacak faiz indirimli kredilerin usul ve esasları belirlenmektedir.
TESKOMB kefaletiyle Halk Bankasından kullandırılan faiz indirimli krediler, yatırım ve işletme kredileri olarak ikiye ayrılmaktadır. Yatırım kredilerinde vade; aylık veya 3 aylık, işletme kredilerinde ise aylık, 3 aylık veya 6 aylık vadelerde kullanılabilmekte olup faiz oranı yıllara göre değişmektedir. Kredinin türüne göre bu oranın yarısı yahut tamamı kamu kaynaklarından sübvanse edilmektedir.
Ülkemizde, Esnaf ve Sanatkarları desteklemek amacıyla; Devlet tarafından tahsis edilen kaynakların kullandırılması için T.Halk Bankası görevlendirilmiştir. Bu uygulamada kooperatif, ortağı olan esnaf ve sanatkara sadece bankaya karşı kefalet vermektedir. Esnaf ve sanatkarlara kullandırılan kredilerin faizleri ile ticari kredi faizleri arasındaki fark devlet tarafından karşılanmaktadır. Kredi kullanımı için ESKKK’ya üye olma şartı vardır.
Ortaklık Şartları;
-Esnaf ve sanatkar olmak,
-Esnaf ve sanatkar siciline kayıtlı bulunmak,
-İş veya ikamet yeri kooperatifin çalışma bölgesi içinde bulunmak,
-Aynı zamanda başka bir Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifi ortağı olmamak.
3-2) Kredi Türleri[1]
İşletme Kredisi;
-Esnaf ve sanatkarlarımıza özel işletme kredileri uzun vade, uygun ödeme koşulları ve cazip faiz oranı ile Halkbank aracılığı ile Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri kefaletleri ile uygulanmaktadır.
-Azami 48 ay vadeli (1 – 3 ve 6 aylık ödeme seçenekleriyle).
-Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatiflerinin risk grubuna göre azami 1.000.000 TL limitli.
Usta Girişimci Kredisi;
-3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu kapsamında, kredi başvuru tarihi itibariyle en az 1 yıllık ustalık belgesine sahip olan ve ustalık belgesiyle ilgili meslek kolunda, son 1 yıl içinde kendi adına işletme kurduğunu belgeleyen girişimci esnaf ve sanatkârlara, %100 faiz indirim oranı uygulanacaktır.
-Bu destekten aynı işletme için başka bir kurum ve kuruluştan hibe desteği alanlar ile son bir yıl içinde ticari faaliyetini veya vergi mükellefiyetini sonlandıranlar faydalanamayacaktır.
Yatırım Destek Kredisi;
-Esnaf ve sanatkarlarımıza işyeri ve taşıt alımına yönelik ihtiyaçlarınızın karşılanmasına yönelik olarak 2.500.000.-TL’ye kadar Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatiflerinin kefaleti ile HalkBank tarafından uygulanmaktadır
-60 aya kadar vadeli (aylık ve 3 aylık ödeme seçenekleriyle)
-Ticari faaliyetlerde kullanılacak sıfır kilometre araçlar için 48 aya kadar vadeli (aylık ve 3 aylık ödeme seçenekleriyle)
-Azami 2.500.000.-TL limitli
Genç Girişimci Kredisi;
-KOSGEB tarafından sağlanan hibe ve faizsiz kredi desteğinden yararlananlar hariç olmak üzere; KOSGEB Uygulamalı Girişimcilik Eğitimini bitiren, kredi başvuru tarihi itibarıyla 35 yaşını tamamlamamış olan genç girişimci esnaf ve sanatkarlara KOSGEB tarafından onaylanan projelerini Bankamıza sunmaları durumunda, 300.000.-TL’ye kadar %100 faiz indirim oranı uygulanabilecektir.
-Bu krediden, önceki yıllardan Hazine ve Maliye Bakanlığı faiz destekli kredi borcu bulunanlar yararlanamayacaktır.
Kaybolmaya Yüz Tutan Meslekler Kredisi;
-193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 9’uncu maddesinde belirtilen, geleneksel, kültürel, sanatsal değeri olan kaybolmaya yüz tutan meslek kollarında (el dokuma işleri, bakır işletmeciliği, çini ve çömlek yapımı, sedef kakma ve ahşap oyma işleri, kaşıkçılık, bastonculuk, semercilik, yazmacılık, yorgancılık, keçecilik, lüle ve oltu taşı işçiliği, çarıkçılık, yemenicilik, oyacılık ve bu işlere benzerlik gösterdikleri Maliye Bakanlığı’nca kabul edilen) faaliyet gösteren ve “Esnaf Vergi Muafiyet Belgesi” sahibi esnaf ve sanatkarlar % 100 faiz indirim imkanı ile kredi kullanabilmektedir.
4) HALKBANKASI TARAFINDAN DOĞRUDAN KULLANDIRILAN KREDİLER
Halkbank tarafından sadece ESKKK Kefaletiyle değil, ESKKK Kefaleti olmaksızın da %100’ e varan faiz indirimli kredi kullandırılmaktadır. Doğrudan Halkbank tarafından kullandırılan kredi çeşitleri de ESKKK kefaletiyle kullandırılan krediler ile aynı tür kredilerdir. Bu krediler özetle şunlardır;
• İşletme Kredisi
• Kaybolmaya Yüz Tutan Meslek Kollarında Faaliyet Gösteren Esnaf ve Sanatkârlara Kullandırılacak Krediler
• Ustalık Belgesi Sahibi Olup Yeni İşyeri Kuran Esnaf ve Sanatkârlara Kullandırılacak Krediler
• Genç Girişimci Esnaf ve Sanatkârlara Yönelik Kullandırılacak Krediler
• İşyeri Edindirme Kredisi
• Taşıt Edindirme Kredisi
Krediye başvurmak isteyen esnaf ve sanatkârlar Halkbank şubelerine kimlik belgesi, esnaf oda kayıt belgesi ve vergi levhası fotokopisini ileterek başvurularını gerçekleştirebilirler. Konuyla ilgili daha detaylı bilgi almak için Halk Bankasının “https://www.halkbankkobi.com.tr/tr/esnaf/ozel-krediler/esnaf-ve-sanatkarlarimiza-ozel-kredilerimiz.html” adresi ziyaret edilmelidir.
5) KREDİ GARANTİ FONU (KGF)
5-1) Tarihçe
KGF, 1991 yılında kurulmuş olup, 14 Temmuz 1993 tarih, 93/4496 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kuruluş organizasyonunu tamamlayıp ilk kefaletini 1994 yılında vererek faaliyetlerine başlamıştır. KGF, kurumsal bir kefalet kuruluşu olarak teminat yetersizliği nedeniyle çeşitli kredi ve destek imkânlarından yeterince yararlanamayan Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin (KOBİ) ve KOBİ dışı işletmelerin, “müteselsil kefil” olmak suretiyle krediye erişimlerini sağlamaktadır.
5-2) KGF Kefaletleri
19.10.2005 tarihli ve 2005/9617 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri ve Sınıflandırılması Hakkında Yönetmelik hükümlerinde tanımlanan Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerdir. Genel olarak, 250 kişiden az yıllık çalışan istihdam eden ve yıllık net satış hasılatı veya mali bilançosundan herhangi biri 250 Milyon TL’yi aşmayan işletmeler KOBİ olarak tanımlanır.
Burada belirtilen tanım çerçevesinde; KOBİ tanımını haiz olan diğer işletmeler gibi esnaf ve sanatkârlar da KGF kefaletinden yararlanabilmektedir. Ayrıca inşaat, arsa, yapı kooperatifleri hariç olmak üzere birlikler ve birliklere bağlı kooperatiflere de KGF kefalet desteği sağlanmaktadır.
KGF bir kefalet kuruluşudur. KGF’nin faaliyet konuları arasında kredi tahsisi hususu yer almamaktadır. Ancak işletmeler lehine kefil olmak suretiyle Bankalardan kredi kullanımını kolaylaştırmaktadır. Aynı zamanda, Bankaların kredi riskini paylaşmakta ve daha sağlıklı bir teminat yapısına ulaşmalarını sağlamaktadır. Kuruluşlardan sağladığı hibe ve fonlara dayalı olarak farklı kefalet uygulamalarında bulunmaktadır. KGF işletmelerin ihtiyaç duyduğu işletme ve yatırım finansmanı için her türlü nakdi ve gayri nakdi kredilere yönelik kefalet vermektedir.
KGF kapsamında yer alan kefalet türleri KOBİ’ler ve KOBİ dışı büyük işletmelerin faydasına sunulmaktadır. Bu sebeple aşağıda yer alan açıklamalarda esnaf ve sanatkârların faaliyet alanlarıyla örtüşmeyen ve esnaf ve sanatkârların Vergi Usul Kanununda belirlenen hadleri aşmalarına sebep olacak tutardaki destekler açıklanmamıştır.
5-3) Özkaynak Kefaletleri
İktisadi ve ticari faaliyette bulunan KOBİ’ler ile bu vasıfta sayılan esnaf ve sanatkârlar Banka tarafından kullandırılan/kullandırılacak kredilere KGF AŞ kendi bünyesinde yapacağı kredi değerliliği tespiti sonrasında kefalet sağlamaktadır.
Özkaynak kefaletinde; işletme kredilerinde vade en az 6 ay, en fazla 60 aydır ve bu kredilerde ödemesiz dönem en fazla 1 yıl olarak belirlenmiştir. Yatırım kredilerinde ise vade en az 6 ay, en fazla 84 ay olup, ödemesiz dönem en fazla 2 yıldır. Kefaletten yararlanma süresi KGF’nin kefalet tahsis tarihinden itibaren 1 yıl olarak belirlenmiştir. Bu kefalet türünde esnaf ve sanatkârlara sağlanacak kefalet tutarı en fazla 3 milyon TL’dir. Ayrıca KGF tarafından azami %80 oranında kefalet sağlanmaktadır.
Burada belirtilen kefalet türünde ilk yıl için kredi kullandırım sırasında peşin olarak KGF’nin kefalet tutarı üzerinden, devam eden yıllarda ise her yıl kalan kefalet riski üzerinden peşin olarak %2 oranında kefalet komisyonu tahsil edilmektedir. Bu ücretlerin dışında ayrıca;
Kurum yararlanıcılardan her talep için ayrı ayrı bir kereye mahsus olmak üzere başvuru esnasında ücret alınmaktadır.
5-4) KOSGEB KOBİ Finansman Destek Programı
KGF’nin özkaynaklarının kullanıldığı bu programda KOBİ’lerin finansmana erişiminin kolaylaştırılmasına yönelik olarak, uygun koşullarda kredi kullanabilmelerini teminen, banka tarafından işletmelere kredi kullandırılmasını müteakip faiz/kâr payının tamamının veya bir kısmının KOSGEB tarafından karşılanmaktadır.
Söz konusu uygulama KOSGEB Veri Tabanı’nda kayıtlı ve aktif, KOBİ Bilgi Beyannamesi güncel, KOSGEB Desteklerinden yasaklı olmayan ve Protokolde tanımlanan işletme türlerine giren işletmeleri kapsar. Bu bağlamda esnaf ve sanatkâr işletmeleri de bu destekten faydalanabileceklerdir.
5-5) KOSGEB Geri Ödemeli Destekleri
Esnaf ve sanatkârların bu destek türünden faydalanabilmeleri için KOSGEB tarafından destek almaya hak kazanmış olmaları gerekmektedir.
KOSGEB Destek Programları kapsamında verilen destekler için KOBİ’ler lehine KGF A.Ş. tarafından doğrudan kefalet sağlanmaktadır. Kefalet vadesi konusunda ilgili KOSGEB destek programının vadesi esastır. Kefaletten yararlanma süresi KGF’nin kefalet tahsis tarihinden itibaren 6 aydır.
KGF tarafından KOSGEB’e hitaben bir İşletme veya risk grubu lehine verilecek kefalet limiti, Kurul Kararlarında belirtilen destek tutarlarının toplamını geçmemek üzere azami 3.000.000 TL’dir. Bu tutarın üstünde kefalet limiti gerektirecek destek uygulamalarında KGF Yönetim Kurulu onayı ile kefalet limiti 5.000.000 TL’ye yükseltilebilecektir.
5-6) Hazine Destekli Kefaletler
KOBİ ve KOBİ Dışı firmaların işletme sermayesi ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla kullandırılacak kredilerin teminatlandırılması amaçlanmaktadır. Bu kapsamda esnaf ve sanatkâr işletmeleri de bu destekten yararlanabilmektedirler. En fazla 6 ay ödemesiz dönemli toplamda en fazla 30 ay vadeli bir destektir. KGF’nin sağladığı kefalet destek haddi esnaf ve sanatkârlar için %80’dir.
5-7) İlave İstihdam Destek Paketi
5510 sayılı Kanun kapsamında tescil edilen ve Sosyal Güvenlik Kurumuna 2021 yılı Mart ayına/dönemine ilişkin bildirilen muhtasar ve prim hizmet beyannamelerindeki sigortalı sayısı 50’nin altında olan özel sektör işyerlerine, işletmelerinin sözleşme veya faturaya bağlı işletme giderlerinde kullandırılmak üzere finansman sağlanması hedeflenmektedir. Çalışan sayısı 50’nin altında olan esnaf ve sanatkâr işletmeleri %80 kefalet oranıyla 400.000 TL kefalet üst limitli destekten yararlanabilirler. Bu kapsamda bankalar aracılığıyla kullanılabilecek ürünler taksitli nakit kredi ya da murabaha ürünleridir.
KGF’nin vermiş olduğu kefaletler karşılığında yararlanıcılardan her bir kefalet kullandırımı için bir defaya mahsus ve peşin olarak kefalet tutarının %0,5’i oranında kredi verenler aracılığıyla komisyon tahsil eder. Yapılandırma durumunda yararlanıcılardan, kefalet bakiyesi üzerinden %0,5 oranında kredi verenler aracılığıyla peşin olarak komisyon tahsil edilmektedir.
Kredi veren verdiği kredi karşılığında yararlanıcılardan her bir kredi kullandırımı için yalnızca kredi tutarının azami %0,75’i oranında komisyon tahsil edebilir.
5-8) Kefalet Vadeleri ve Limitleri
KGF kefaleti ile kullanılacak kredilerde, kefalet için kullanılan kaynağa ve yararlanıcının özelliğine göre kefaletin vadesi ve azami tutarı farklılık göstermektedir.
KGF’nin kendi kaynaklarını kullanarak sağladığı özkaynak kefaletlerinden sadece KOBİ ölçekli işletmeler yararlanabilmekte olup, yararlanıcı başına 3 milyon TL’ye kadar kefalet verilebilmektedir. İşletme kredilerinde azami 1 yıl ödemesiz dönem dahil olmak üzere 5 yıla kadar, yatırım kredilerinde ise azami 2 yıl ödemesiz dönem dahil olmak üzere 7 yıla kadar kefalet sağlanabilmektedir. Burada belirtilen limitlerin esnaf ve sanatkâr işletmeleri için yeterli olduğu değerlendirilebilir.
Hazine destekli KGF kefaletlerinde ise; KOBİ ölçekli işletmeler 100 milyon TL’ye kadar, KOBİ dışı işletmeler 350 milyon TL’ye kadar kefalet kullanabilmektedir. İşletme kredilerinde ödemesiz dönem azami 1 yıl, yatırım kredilerinde ödemesiz dönem azami 3 yıl olup, ödemesiz dönem dahil işletme kredilerinde 5 yıla kadar, yatırım kredilerinde 10 yıla kadar kefalet sağlanabilmektedir.
6) KALKINMA AJANSLARI
6-1) Tarihçe
Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, 58 ve 59’uncu Türkiye Cumhuriyeti Hükümetinin Acil Eylem Planı’nın hedefleri ve AB Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan taahhütler çerçevesinde kurulması öngörülen Kalkınma Ajansları; 5449 Sayılı Kalkınma Ajanslarının Kuruluş, Koordinasyon ve Görevleri Hakkında Kanun ile ilki 2006’da olmak üzere, 2009 yılı sonunda 26 bölge ve 81 ilde faaliyet gösterecek şekilde hayata geçirilmiştir.
10/07/2018 tarih ve 30474 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı başlığının altında yer alan 394 üncü maddesinde Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü kapsamında görevleri sıralanmaktadır.
6-2) Kalkınma Ajansı Destekleri
Kalkınma Ajansları bölgeler arası eşitsizliklerin azaltılması ve bölgesel kalkınmanın sağlanması için Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı koordinasyonunda çalışmalar yürüten özerk kamu kuruşlarıdır. Kalkınma ajanslarının asıl görevi kamu, özel sektör ve sivil toplum kuruluşları arasında işbirliğini destekleyerek yerel potansiyelin açığa çıkarılmasını sağlamaktır.
Bu bölümde esnaf ve sanatkarların doğrudan başvurabileceği desteklerin olmasının yanı sıra esnaf ve sanatkarların dolaylı olarak yararlanabileceği; esnaf ve sanatkarların üye olduğu Esnaf ve Sanatkarlar Odaları ile Esnaf ve Sanatkar Odaları Birliklerinin de yararlanabileceği destekler bulunmakla birlikte bu destekler her bir Kalkınma Ajansı özelinde güncel olarak takip edilmesi gerekmektedir.
[1] https://www.teskomb.org.tr/krediturleri.aspx