5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu’nun “Tanımlar” başlıklı 3 üncü maddesinde, esnaf ve sanatkâr;
-İster gezici ister sabit bir mekânda bulunsun,
-Esnaf ve Sanatkâr ile Tacir ve Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon Kurulunca belirlenen esnaf ve sanatkâr meslek kollarına dahil olup,
-ekonomik faaliyetini sermayesi ile birlikte bedeni çalışmasına dayandıran
-kazancı tacir veya sanayici niteliğini kazandırmayacak miktarda olan,
-basit usulde vergilendirilenler ve işletme hesabı esasına göre deftere tabi olanlar,
-vergiden muaf bulunan,
meslek ve sanat sahibi kimseler şeklinde tanımlanmıştır.
Kanunun “Odaya kayıt” başlıklı 6’ncı maddesinin birinci fıkrasında; esnaf ve sanatkârların sicile kayıtları yapılmadıkça, hiçbir şekilde odaya kaydı yapılamayacağı ve sicile kayıt olan esnaf ve sanatkârlara ait bilgilerin sicil tarafından elektronik ortamda, iş yerlerinin bulunduğu yerdeki, iş yerleri seyyar olanların ikametgâhlarının bulunduğu yerdeki meslek ve sanatları ile ilgili ihtisas odasına; meslek ve sanatları ile ilgili ihtisas odası bulunmayanların bilgilerinin ise karma odaya kayıt için gönderileceği ve ilgili oda yönetim kurulunun bu kişilerle ilgili üyelik kararlarını ilk toplantısında alacağı düzenlenmesine yer verilmiştir.
Kanunun “Sicile kayıt mecburiyeti ve sicil işlemleri” başlıklı 68’inci maddesinde; bu Kanun kapsamındaki esnaf ve sanatkârlar, yanlarında çalışanlar hariç, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren durumlarını otuz gün içinde bağlı bulundukları sicile tescil ve Sicil Gazetesinde ilan ettirmekle yükümlü oldukları belirtilmiş ve bu yükümlülüğü yerine getirmediği tespit edilenlerin birlik tarafından ruhsat vermekle yetkili ilgili kurum ve kuruluşlara bildirileceği, ilgili kurum ve kuruluşların, sicil kaydı yapılana kadar bunların faaliyetlerini durduracakları belirtilmiştir.
Odaya kayıt olmak zorunda olan esnaf ve sanatkarlar kayıtlı olduğu odaya yıllık olarak aidat ödemek zorundadır. 01.01.2024-31.12.2024 tarihlerinde geçerli olmak üzere Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonunca, oda gruplarına ve muafiyet grubuna göre belirlediği kayıt ücreti ve yıllık aidat 2.010 TL olmuştur.(TESK’in 29.12.2023 tarihli ve 2023/145 sayılı Genelgesi)
5362 sayılı Kanunun 61 inci maddesine ve Esnaf Ve Sanatkârların Ödeyecekleri Kayıt Ücreti ve Yıllık Aidat Hakkında Yönetmeliğegöre de süresi içinde ödenmeyen yıllık aidat ve katılma payları için esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları yönetim kurullarınca verilen kararlar ilam hükmünde olup icra dairelerince yerine getirilmektedir. Gecikme zammı, yıllık aidatın ve katılma payının bir mislini geçemeyecektir. Bunun yanında yıllık aidatlarını ödemeyen üyelere, ödeme yapılıncaya kadar odaca yapılacak hizmetler ile düzenlenecek ve onanacak belgeler verilmeyecektir.
Bilindiği üzere, “3095 Sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanunun 1 inci maddesinde Düzenlenen Kanuni Faiz Oranının, 01.06.2024 Tarihinden Geçerli Olmak Üzere Yıllık %24 Olarak Uygulanması Hakkında Cumhurbaşkanı Kararı” 21.05.2024 tarihli ve 32552 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
5362 sayılı Kanunun 61 inci maddesi gereğince süresi içinde ödenmeyen yıllık aidat ve katılma paylarına uygulanacak gecikme zammı oranları da, 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun hükümlerine göre belirlendiğinden, 01.06.2024 tarihinden itibaren %24 olarak uygulanacaktır.
Sonuç olarak yıllık aidatını süresi içinde ödemeyen oda üyeleri için %24 gecikme faizi uygulanması söz konusu olacaktır.